KIM JEST REZYDENT?
DŁUGA DROGA DO TYTUŁU SPECJALISTY.
Dotychczasowe działania Porozumienia Rezydentów pokazały, że pojęcie rezydenta jest nieznane przeciętnemu obywatelowi, podobnie jak system szkolenia lekarzy w Polsce.
Liczymy, że wyjaśnienie tego procesu ułatwi zrozumienie postulowanych przez Porozumienie zmian.
Studia trwają sześć lat, ich program jest jednolity dla wszystkich studentów i obejmuje coroczne, miesięczne, bezpłatne praktyki wakacyjne. Absolwent studiów na wydziale lekarskim ma 25 lat.
Absolwent wydziału lekarskiego otrzymuje tytuł lekarza, dyplom nie uprawnia go jednak do pracy w zawodzie. Aby uzyskać pełne prawo wykonywania zawodu, należy spełnić jeszcze dwa warunki:
- Uzyskać pozytywny wynik Lekarskiego Egzaminu Końcowego ,
- ukończyć trzynastomiesięczny staż podyplomowy.
STAŻ PODYPLOMOWY
13 MIESIĘCY
Samo ukończenie studiów nie uprawnia do pracy w zawodzie lekarza. Na tym etapie, na czas stażu podyplomowego, otrzymuje on tzw. „ograniczone prawo wykonywania zawodu”– pozwala ono na wykonywanie zawodu wyłącznie w szpitalu, w którym lekarz stażysta jest zatrudniony, z tak dużymi ograniczeniami, że w praktyce ma on niewiele większe uprawnienia niż student.
W tym czasie również lekarz zdaje Lekarski Egzamin Końcowy (LEK), który:
- Pozwala na otrzymanie pełnego prawa wykonywania zawodu,
- ma wpływ na proces rekrutacji na wybraną przez lekarza specjalizację.
Stażysta pracuje pod nadzorem, z ograniczonymi uprawnieniami, w podstawowych dziedzinach medycyny, takich jak poradnia medycyny rodzinnej, a także oddziały szpitalne: pediatrii, chorób wewnętrznych, chirurgii czy psychiatrii, otrzymując za to miesięczną pensję 1425zł netto bez możliwości „dorobienia” w zawodzie. Lekarz otrzymuje pełne prawo wykonywania zawodu w wieku 26 lat.
W 2012 roku dokonano zmian w systemie kształcenia lekarzy – zlikwidowano staż podyplomowy, a ostatni rok studiów przeznaczono wyłącznie na zdobywanie umiejętności praktycznych.
W związku z tym, że nie ma jeszcze lekarzy, którzy ukończyli studia po tej zmianie, a Ministerstwo Zdrowia rozważa przywrócenie stażu podyplomowego, w niniejszym opracowaniu skoncentruję się na tym trybie kształcenia, który przeszli lekarze obecnie pracujący w ochronie zdrowia.
Przywrócono stary tryb, wpis w pełni aktualny
SPECJALIZACJA
4-6 LAT
Lekarz bez specjalizacji ma bardzo ograniczone możliwości w zakresie rodzaju podejmowanej pracy i rozwoju zawodowego. Mimo że specjalizowanie się nie jest obowiązkiem formalnym, w praktyce jest koniecznością.
Lekarz w trakcie specjalizacji, zwany dalej rezydentem, to 26-38 letni lekarz z pełnym prawem zawodu, który prowadzi kompletny proces diagnostyki i leczenia, przeprowadza zabiegi, dyżuruje – w skrócie: robi praktycznie wszystko to, co lekarz specjalista z danej dziedziny. By zdobyć upragniony tytuł, musi on odbyć specjalne szkolenie.
W Polsce szkolenie specjalizacyjne jest nadzorowane przez powołane w tym celu instytucje i warunkiem jego podjęcia jest przejście postępowania rekrutacyjnego, które odbywa się dwukrotnie w ciągu roku. Po pozytywnej kwalifikacji, która uzależniona jest od liczby punktów zdobytych na Lekarskim Egzaminie Końcowym, lekarz ma dwie możliwości odbywania specjalizacji.
REZYDENTURA
Rezydentura jest umową o pracę, którą lekarz podejmujący specjalizację podpisuje ze szpitalem, ale jego pensja wypłacana jest z budżetu państwa. Jest to umowa na czas określony – na okres szkolenia specjalizacyjnego, który wynosi od 4 do 6 lat, w zależności od programu danej specjalizacji. Jednak wybór jednostki macierzystej jest ograniczony do wolnych miejsc szkoleniowych w placówkach posiadających akredytację.
Nie każdy szpital może kształcić młodego lekarza. Liczba miejsc szkoleniowych, jak i rezydenckich, jest ograniczona i często nie pokrywa się z zapotrzebowaniem na specjalistów. Pensja lekarza rezydenta waha się od 2200 do 2570 zł netto w zależności od tego, czy lekarz wybrał specjalizację zwykłą czy deficytową (listę specjalizacji deficytowych określa rozporządzenie ministra zdrowia – obecnie znajdują się na niej m.in. pediatria, onkologia kliniczna, anestezjologia czy medycyna rodzinna.
TRYB POZAREZYDENCKI
Etat
Młody lekarz sam szuka zatrudnienia, może zostać zatrudniony tylko w szpitalu dysponującym miejscem szkoleniowym, w tym wypadku sam „negocjuje” wysokość pensji. Ze względu na to, że za pensję Rezydenta płaci budżet państwa, a za etat „zwykły” szpital, co zrozumiałe, takich miejsc jest naprawdę bardzo mało i często wiążą się z podpisaniem „lojalki” pracowania w danym miejscu przez X lat po zakończeniu szkolenia.
Wolontariat
Niestety, często zdarza się tak, że odbywanie szkolenia specjalizacyjnego jest niemożliwe w ramach etatu ( m.in. dlatego, że, jak pisaliśmy powyżej, szpitale nie zatrudniają etatowych pracowników, jeśli mają chętnych rezydentów, którzy są „darmowi”). W takim przypadku pozostaje odbywanie szkolenia specjalizacyjnego w ramach wolontariatu. Młody lekarz pracuje codziennie 7 godzin 35 minut przez okres od 4 – 6 lat i nie otrzymuje za swoją pracę żadnego wynagrodzenia (a nawet dopłaca – nie będąc zatrudnionym przez szpital, musi sam wykupić ubezpieczenie OC).